Recenzja " Uczciwa oszustka" Tove Jansson

Pierwsze co może zainteresować czytelnika to tytuł. Uczciwa oszustka są to w końcu dwa przeczące sobie słowa, a jednak coś w tych słowach jest, co sprawia, że zastanawiamy się "może to jednak możliwe, tak uczciwie oszukiwać?" Czy książka daje nam na to odpowiedź? Z pewnością nie wprost. To nie jest taki typ lektury, który jest lekki i przyjemny. Tutaj, aż się prosi o refleksję.

Fabuła książki osadzona jest w miasteczku Vasterby, położonym nad zatoką. Czas akcji to mroźna i śnieżna zima. Bohaterów nie ma zbyt wielu, tutaj nie pogubimy się kto jest kim. Główna bohaterka to Katri, która ma brata Matsa. Katri uchodzi w okolicy za sprawiedliwą i mądrą kobietę. Zna doskonale rachunki, pracowała wcześniej w sklepie. Przychodzą do niej po rady, a ona chętnie pomaga, tak z dobrego serca, nie biorąc za to zapłaty. Nie jest jednak całkiem bezinteresowna we wszystkich działaniach. Ma marzenie, którym jest łódź dla jej brata. Aby je zrealizować obmyśla plan. Chce pracując dla bogatej kobiety Anny, autorki rysunków dla dzieci, odkładać pieniądze, które sama pomnoży, a które normalnie przepadłyby w bałaganie jej pracodawczyni. Podstęp Katri ma na celu między innymi wzbudzenie podejrzeń Anny względem niemalże wszystkich osób, z którymi się kontaktuje - sklepikarza, wydawców i firm, które chcą zawierać umowy z Anną.

Poukładane na swój sposób życie Anny zmienia się, nie wszystko jest jak dawniej. Nie ufa nikomu. Podejrzewa wszystkich o to, że chcą ją oszukać. To doprawdy obłęd. Jeżeli sami pomyślimy, jak wyglądałoby nasze życie, gdybyśmy nikomu nie mogli zaufać, zrozumielibyśmy, jak bardzo musi czuć się przygnębiona i osaczona.

Tove Jansson, twórczyni Muminków, bardzo wyraźnie narysowała tu postaci. Katri to osoba, która nie robi niczego, bo tak  wypada. I to także przemawia za jej uczciwością. Zacytuję w tym miejscu fragment, który z pewnością was zastanowi:

"[...] - Proszę nie mieć mi za złe, panno Kling - kontynuowała Anna - ale w pewnym sensie urzeka mnie, że nigdy nie mówi pani tego, czego sie po pani oczekuje, że - proszę wybaczyć - nie ma w tym nic z tak zwanej uprzejmości... Uprzejmość bywa niekiedy czymś w rodzaju oszustwa, prawda? Rozumie pani, co mam na myśli?

- Tak. Rozumiem.[...]"

Sceneria, mroźna okolica, dodatkowo wzmacnia atmosferę, podejrzliwości a z drugiej strony zamknięcia. Kobiety szydełkują, mężczyźni budują łodzie. Prowadzą proste życie. Wszyscy prócz Anny, która mieszka w willi i rzadko wychodzi. Co robi całymi dniami?

Książkę tę mogę polecić wszystkim tym, którzy lubią zastanowić się nad sensem czytanych słów. Może i wasza uczciwość zostanie poddana próbie? O ile zastanawiacie się, czy można być do końca sprawiedliwym, nie tylko względem innych.

Gosia

Uczciwa oszustka
autor : Tove Jansson

tłumacz:

Halina Thylwe

rok wydania: 2013

liczba stron: 240

rodzaj wydania: oprawa twarda

format: 130 x 197 mm

przedział wiekowy: 18-100

numer ISBN: 978-83-10-11967-4